Cornée Jacobs: Het virtuele landschap
Een stroom van informatie vanuit de beeldende kunst, cultuur, filosofie, literatuur, maar ook van de natuur en het alledaagse leven wordt door Marcel Wesdorp verwerkt in reeksen pixels, die op een scherm op het eerste gezicht ogen als foto’s, maar dat beslist niet zijn. Het zijn geen afdrukken van een ooit ergens bestaande realiteit vastgelegd met een camera waarvan de sluiter een fractie van een seconde heeft opengestaan. Het zijn ingevoerde coördinaten die via een digitale weg een suggestie van een landschap opbouwen. Kijk je goed naar het landschap dan zie je dat er van alles ontbreekt: er zijn geen schimmels, mossen, grassen, struiken, bomen, dieren of mensen op te ontdekken. Er bestaat geen enkele relatie met het organische leven in deze landschappen; het is een volledig virtuele wereld. De virtuele landschappen ogen rustig en aantrekkelijk, maar tonen zich in alle opzichten leeg. Het roept vragen op als: Hoe verhoudt Wesdorp zich tot de conceptuele ontwikkeling in de beeldende kunsten en speciaal in de elektronische kunsten? Hoe verhoudt het digitaal gegenereerde werk zich tot de fotografie en de cinema? Hoe deze virtuele wereld te interpreteren? Eric Bolle: De deur en de eeuwige terugkeer
Volgens Eric Bolle is het de verdienste van het werk van Marcel Wesdorp, ons te confronteren met iets dat wij niet begrijpen. De eigenlijke opgave van het denken is zich in vervoering te laten brengen door het ontoegankelijke. In een interactief college demonstreert Eric dit aan de hand van één werk van Marcel, dat tijdens de lezing geëxposeerd wordt: de deur van Marcel Wesdorp. Er zijn vier rondes met korte statements van Eric. Het publiek wordt uitgenodigd hierop te reageren. Na de laatste ronde krijgt Marcel het woord. Tot welk inzicht in zijn werk is het publiek gekomen en wat betekent dat voor hem? Het werk van Marcel geeft volgens Eric aanleiding tot de vraag: wat gebeurt er eigenlijk wanneer wij denken? En denken wij eigenlijk wel? Is denken per definitie doelmatig? Gewoonlijk verstaan wij onder filosofie een instrumentarium om maatschappelijke problemen aan te kaarten en op te lossen. Wijsgerig denken bestaat - een slag dieper - uit tools om tot geldige kennis over de wereld in haar totaliteit te komen en zo tot de juiste verhouding tot die wereld te komen. Een comfortabele positie. Wij voelen ons thuis in de wereld. Maar de wereld verandert, betekenis verandert, en een thuis is in wezen geen algemeen gegeven. De realiteit, de wereld, onze waarheden hebben uiteindelijk geen grond. Ons gevoel van thuis en betekenis ontstaat niet uit een volk of een moeder-vaderland maar uit een onvaste afwezige/denkbeeldige grond, een niemandsland, een rest die onbegrijpelijk blijft. De verdienste van het werk van Marcel Wesdorp bestaat erin ons te confronteren met iets dat wij niet begrijpen. De eigenlijke opgave van het denken is zich in vervoering te laten brengen door het ontoegankelijke. Hebben wij daar woorden voor? Kunnen wij zijn werk en zijn films zien als sporen van wat overblijft nadat de mens verdwenen is, als documenten van wat rest? Of gaat het hier misschien om een ervaring van de oorsprong, van wat er gebeurde voordat de mens opdook? Reinier van Houdt en Marcel Wesdorp presenteren hun film The End and the Beginning of Time.
Marcel Wesdorp zal een toelichting geven op de film en daarbij verwijzen naar het denken over de eeuwige terugkeer bij Nietzsche. Zonder herinneringen zou de mens zichzelf verliezen. Dankzij herinneringen vindt hij zichzelf terug, tenminste wanneer zij beklijven. Het gaat om circulair denken. Aan het einde begint de film opnieuw. Reinier van Houdt geeft een toelichting op de soundtrack die hij maakte bij de film. Voor hem is de mens in het werk van Marcel Wesdorp vaak spoorloos, het enige menselijke zou onze blik kunnen zijn. In zijn film The End and the Beginning of Time is de tijd aanwezig, doordat door de ruimte bewogen wordt, maar dat gaat zo langzaam dat onze herinnering er nauwelijks vat op heeft. Als een gids door de tijd heeft Reinier een soundtrack gemaakt waarin hij als tegenhanger van Marcel uitsluitend met menselijke data werkt. Het laatste fenomeen dat verdwijnt als een mens sterft is volgens Tibetanen het geluid. Voor zijn soundtrack heeft hij op diverse plekken in de wereld data verzameld van hoe lang mensen er aanwezig waren, waarbij hij iedere mens een eigen toonhoogte heeft gegeven. Iedere plek heeft zijn eigen wisselende koor van toonhoogtes en hij laat deze koren langzaam over elkaar heen schuiven, eveneens in een circulaire beweging. 2025
2024
|
